Podstawowa zasada działania suwmiarki polega na tym, że dziesiąte części milimetra odczytuje się z dodatkowej podziałki zwanej noniuszem. Wartości pełnych mm wskazywane są przez kreskę 0 noniusza.
Lepsze suwmiarki posiadają podziałkę bezparalaksową, czyniącą odczyt łatwiejszym i bardziej niezawodnym. Usunięcie paralaksy uzyskuje się poprzez usytuowanie podziałek w jednej płaszczyźnie, dzięki czemu nie dochodzi do błędu odczytu w sytuacji, gdy kierunek patrzenia nie jest prostopadły. Oczywiście, jeszcze większą łatwość odczytu zapewniają suwmiarki elektroniczne wyposażone w wyświetlacz cyfrowy.
Również suwmiarki wyposażone w czujnik zegarowy zapewniają łatwość pomiaru, szczególnie przy pomiarach kontrolno porównawczych, ponieważ wskazówka pokazuje wyraźnie, jak duże są różnice pomiędzy wynikami pomiarów.
Suwmiarka jest przyrządem powszechnie używanym, ze względu na swą uniwersalność. Umożliwia pomiar wymiarów zewnętrznych, wewnętrznych oraz głębokości. Suwmiarki 4-funkcyjne umożliwiają ponadto pomiar, np. występów, co jest przydatne podczas prac traserskich i znakowniczych.